top of page
Search

Merkezinde Olmanın Gücü


Bugünkü çağda, Koronavirüs gibi beklenmedik salgınların olduğu, iklim değişikliklerinden doğal afetlerin arttığı veya devasa büyüklükte yangınların olduğu dünyada insanlık kaos ile başa çıkmak zorunda. Durum böyle olunca, hayati tehlike algısı ve bilinmezlik korkusu kaçınılmaz oluyor. Güvende hissetmediğimiz için de, sinir sistemimiz bu durumlar karşısında “Kaç ve Savaş” reaksiyonları veriyor, merkezimizi kaybediyoruz.

Merkezinde olmak neden önemli?

Sinir sistemimiz hayati bir tehlike algıladığında otomatik olarak tüm enerjisini beynin bilişsel merkezinden hayatta kalmak için kaçmayı veya savaşmayı mümkün kılan diğer merkezlerine yöneltir. Bu tür tehlike durumlarında zihinsel ve bilişsel süreçlerin gerçekleştiği prefrontal korteks devredışı kalır. Bu kopuş, sağduyuyu kaybetmekle sonuçlanır.

"Kendi merkezinde olma"nın ne uzmanlık derecemizle, ne bilgimizle, ne de pozisyonumuzla ilgisi vardır.

Bu tamamen biyolojimizle ilgilidir.

Polivagal Teori’nin yaratıcısı Porges, stresle nasıl başa çıktığımızın temelinde tüm bedenden geçen uzun ve kompleks vagus sinirinin biyolojisi olduğunu söyler. Vagus sinirimizin tonu ne kadar gelişmişse, stresin

vücutta yarattığı kalp çarpıntısı, mide kasılması, hızlı ve kısa aralıklarla nefes almak gibi biyolojik etkilerin tetiklenme anı bittiğinde sakinleşip gevşeme moduna geçmesi o kadar kolaylaşır.

Vagus tonumuz arttıkça iş yerinde kendi uzmanlığımızı, bilgimizi daha rahat ortaya koyabilir, ilişkilerimizde sağduyulu davranabilir, kendi sağlam duruşumuzu deneyimleyebiliriz.

Nasıl Deneyimleriz?

İlk önce kendimizi merkezimizde hissettiğimiz zamanlarda ne deneyimlediğimize bakalım;

  • İçsel gücümüzü

  • Kişisel potansiyelimizin harekete geçmeye her an hazır olduğunu

  • Çevremizdekilerle temasta olmanın hazzını

  • Doğanın güzelliğini

  • Bedenimizin hem rahat hem de uyanık olduğunu ve neredeyse 360 derece çevremizi taradığını

  • Zihnimizin berrak ve odaklanmaya hazır olduğunu hissederiz.

Kısacası sağduyu devrededir.

Bu gibi günlerde bize ne hissettiğimizi sorsalar, dinginlik, mutluluk, huzur, sağlamlık ve özgüven cevapları verebiliriz. Bir yandan yere sağlam basıp bir ağaç gibi toprağa köklendiğimizi, diğer yandan bir bambu gibi esnediğimizi deneyimleriz.

Böyle anlarda bir zorlukla karşılaştığımızda beden ve zihnimizin gücünün devreye girdiğini, önümüzdeki zorluğu çözmeye odaklandığını ve zorluk çözüldüğünde de beden ve zihnin tatlı bir rehavet yaşadığını gözlemleriz.

İşte bu varoluş haline “kendi merkezinde olmak” diyoruz.

Ancak başta da belirttiğim gibi sinir sistemimiz hayati bir tehlike algıladığında kendi merkezimizde olmaktan uzaklaşabiliyoruz.

Sağduyumuzu kaybettiğimizi yani merkezimizden çıktığımızı nasıl anlarız?

- Nefesimiz sıklaşır ve sığlaşır

- Düşünce bombardımanına maruz kalırız

- Kendimizi takıntılı düşünceler içinde buluruz

- Kaygı seviyemiz artar

- Çevreyi kuşku ile tarar, her şeyden işkilleniriz. Diken üstündeyizdir.

- Paralize hisseder, olaylar karşısında donup kalırız

- Tehlike algımız daha da artar ise, bunalma ve bir çöküş hali yaşarız. Zihin ve beden adeta slow motion'da gibidir.

Biyolojimiz dolayısıyla yaşanan sağduyudan kopma hali, en çok ihtiyaç duyduğumuz kaynaklarımızdan; kendi içsel gücümüzün yanı sıra ilişkisel regülasyon ve beslenmeden de uzaklaşmamıza neden olur. Bu nedenle merkezimizde olmak ile ilgili kendimize özel yöntemler geliştirmek gerekiyor.

Bu durumda ne yapabilir, nasıl merkezlenebiliriz?

İlk adım sinir sistemimizin tetiklendiğini yani merkezimizde olmadığımızı, aklımızın başından gittiğini fark etmek ve sonrasında kendimizi sakinleştirmeye yönelmektir.

Her bireyin kendine özgü sakinleşme yöntemleri vardır. Kimi yürüyüş yapar, kimi müzik dinler, kimi meditasyon yapar...

Somatik Psikoterapi yöntemlerinde, travma ile çalışırken bireye uygun farklı yöntemlerle merkezlenmeyi sağlamayı önemseriz. Zira ancak bu sayede birey geçmişte yaşamış olduğu travmanın etkilerini metabolize edebilir ve günün gereklerine uygun sağduyulu yanıtlar vermesi mümkün olur.

Seanslarımda kullandığım merkezlenme tekniklerinden bazılarını, Uygulamalı Yöntemler bölümünde bulabilirsiniz. Gündelik hayatta sağduyunuzu kaybettiğinizi hissettiğiniz anlarda bu tekniklere göz atabilir ve kolayca uygulayabilirsiniz.


889 views1 comment

Recent Posts

See All
bottom of page